خوب است شخص توبه کننده، دو سه روز قبل از این عمل، یک دفتری قرار بدهد و در عرض این روزها ایام گذشته اش را فکر بکند از حال کودکی تا این روزش، هر حقی که از غیر، بر ذمه اش وارد آمده در آن دفتر بنویسد: چون حقوق مالی برای صغیر هست و بعد از آن در زمان بزرگسالی، هر حقی از حقوق الله و عبادات هم که تضییع کرده، همه آن ها را ثبت نماید.
خوب است برای دقت، برای هر عضوی از اعضایش جدولی بکشد، تمام حقوق واجبه آن عضو را که منصور است جداولی در زیر آن جدول قرار بدهد، در هر یکی فکر مفصلی بکند که از آن راه تقصیری در ادای واجبی و یا ارتکاب حرامی و یا اثبات حقی بر ذمه اش نکرده است، آن ها که به یادش چیزی نیاید، آن جدولی را خالی بگذارد، آن ها که چیزی واقع ساخته، ثبت نماید؛ مثلا چشم را جدولی بکشد و برای معاصی که برای چشم هست هر یک جدولی قرار بدهد؛ مثلا نگاه کردن به زن نامحرم. ادامه مطلب...
سؤال: چه کنیم تا در نماز حواسمان پرت نشده و توجّه مان به خدای تعالی باشد؟
پاسخ معظم له: بعضی از اموری که برای حضور قلب در نماز سفارش شده است عبارتند از:
اول: وضو را با توجه و حضور قلب انجام دهد، از امام رضا (علیه السلام) روایت شده که وضو موجب طهارت و تزکیه دل است (وسائل الشیعه، ج 1: 367)
دوم: در عظمت نماز و در روایاتی که درباره نماز وارد شده تأمّل نماید. ادامه مطلب...
از همه این امور مهمتر که باید دیگر امور را مقدمه او دانست، حضور قلب است که روح عبادت و حقیقت آن بسته به آن است؛ و بدون آن هیچ قیمتی برای عبادات نیست و قبول درگاه حق تعالی نشود. چنانچه در روایات شریفه وارد است:"[کافی: بإسناده] عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ وَ مُحَمَّدُ بْنُ إِسْمَاعِیلَ عَنِ الْفَضْلِ بْنِ شَاذَانَ جَمِیعاً عَنْ حَمَّادِ بْنِ عِیسَى عَنْ حَرِیزٍ عَنِ الْفُضَیْلِ بْنِ یَسَارٍ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ وَ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیهما السلام أَنَّهُمَا قَالا[:] إِنَّمَا لَکَ مِنْ صَلَاتِکَ مَا أَقْبَلْتَ عَلَیْهِ مِنْهَا فَإِنْ أَوْهَمَهَا کُلَّهَا أَوْ غَفَلَ عَنْ أَدَائِهَا [آدابها] لُفَّتْ فَضُرِبَ بِهَا وَجْهُ صَاحِبِهَا"
(حضرت باقر و صادق (علیهما السلام) فرمودند به فضیل بن یسار: نیست از برای تو از نمازت مگر آنچه توجه قلب کردی به آن از نماز؛ پس اگر غلط به جا آورد تمام آن را، یا غافل شود از آداب آن، پیچیده شود و به آن زده بشود به روی صاحبش؛ الکافی، ج3: 363.) ادامه مطلب...
در اشاره به آن که حب دنیا منشأ خیال و مانع از حضور قلب است و در بیان علاج آن به قدر میسور، باید دانست که به حسب فطرت و جبلب، قلب به هر چه علاقه و محبت پیدا گرد، قبله توجه آن همان محبوب است و اگر اشتغال به امری مانع از تفکر در حال محبرب و جمال مطلوب شود، به مجرد آن که آن اشتغال کم شود و آن مانع از میان برخیزد، فوراً قلب به سوی محبوب خود پرواز نموده متعلق به دامن آن شود.
اهل معارف و صاحبان جذبه الهیه اگر دارای قوت قلب باشند و متمکن در جذبه و حب باشند، در هر مرآتی جمال محبوب و در هر موجودی کمال مطلوب را مشاهده نموده و " ؟؟؟ " (چیزی را ندیدم مگر آن که خدا را در آن و با آن دیدم ) گویند. و اگر سرور آنها فرماید: "لَیُغَانُ عَلَى قَلْبِی فَأَسْتَغْفِرُ اللَّهَ فِی الْیَوْمِ سَبْعِینَ مَرَّة" (گاهی بر دلم غباری می نشیند و من هر روز هفتاد بار از خدا آمرزش می طلبم؛ بحار الأنوار، ج 60 183) برای آن است که جمال محبوب را در مرآت، خصوصاً مرائی کدره چون مرآت بوجهلی، دیدن خود کدورت برای کمل است. و اگر قلب آنها قوی نباشد و اشتغال به کثرات مانع از حضور شود، به مجرد آن که آن اشتغال کم شود، طائر قلوب آنهابه آشیانه قدس خود پرواز کند و دست آویز جمال جمیل گردد.
در بیان دوای نافع براب علاج هرزه گردی و فرّار بودن خیال که از آن تحصیل حضور قلب نیز شود.
بدان که هر یک از قوای ظاهره و باطنه نفس قابل تربیت و تعلیم است، با ارتیاض مخصوص. مثلاً چشم انسان قادر نیست که به یک نقطه معینه یا در نور شدید، مثل نور عین شمس، مدتی طولانی نگاه کند، بدون به هم خوردن پلکهای آن؛ ولی اگر انسان چشم ر اتربیت کند، چنانچه بعضی از اصحاب ریاضات باطله برای مقاصدی عمل می کنند، ممکن است چند ساعت متمادی در قرص آفتاب نظر را بدوزد، بدون آن که چشم به هم خورد یا خستگی پیدا کند و همین طور به نقطه معینی نظر را بدوزد، چندین ساعت بدون حرکت؛ و همین طور سایر قوا، حتی حبس نفس که - علی المحکی - در اصحاب ریاضات باطله کسانی هستند که حبس نفس خود کنند، مدتهای زائد بر متعارف نوع.
